بیماری نیوکاسل: بررسی جامع بیماری مسری طیور
بیماری نیوکاسل چیست؟
بیماری نیوکاسل یک بیماری مسری است که طیف وسیعی از پرندگان اهلی و وحشی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری مشترک بین انسان و دام توسط ویروس پارامیکسوویروس تیپ 1 ایجاد می‌شود. بیماری نیوکاسل بسته به شدت ویروس در سه شکل لنتوژنیک (خفیف)، مزوژنیک (متوسط) و ولوژنیک (فوق حاد) ظاهر می‌شود. نوع ولوژنیک آن، به دلیل عوارض شدید، مورد توجه خاص است و در لیست بیماری‌های گزارش‌شدنی OIE قرار دارد.
تاریخچه بیماری نیوکاسل
این بیماری برای اولین بار در سال 1926 در اندونزی و شهر نیوکاسل انگلستان شناسایی شد. با تلاش‌های پیشگیرانه، کشور انگلستان توانست گسترش بیماری را کنترل کند، اما این ویروس از طریق پرندگان مهاجر به سراسر جهان گسترش یافت. در ایران نیز اولین مورد این بیماری در سال 1329 گزارش شد.
انواع بیماری نیوکاسل
Doyles
این نوع به عنوان نیوکاسل ولوژنیک احشایی شناخته می‌شود و عفونتی حاد و کشنده در تمام سنین طیور ایجاد می‌کند. علائم شامل افسردگی، مشکلات عصبی و اسهال است.Beach
نیوکاسل ولوژنیک نروتروپیک که عفونت حاد همراه با علائم تنفسی و عصبی را ایجاد می‌کند. این نوع در پرندگان وارداتی همچون کبوترها و مرغان دریایی شایع است.Beaudette
این نوع خفیف‌تر بوده و بیشتر در پرندگان جوان دیده می‌شود. ویروس عامل این نوع، متعلق به پاتوتیپ مزوژنیک است و از آن به عنوان واکسن زنده استفاده می‌شود.
علائم و نشانه‌های بیماری نیوکاسل
علائم بالینی بسته به شدت ویروس و وضعیت پرنده متفاوت است:
- لنتوژنیک: علائم خفیف تنفسی با قرمزی نای.
- مزوژنیک: سرفه، تنگی نفس، بی‌حالی و کاهش فعالیت.
- ولوژنیک: خونریزی‌های گوارشی و مرگ ناگهانی.
ضایعات ناشی از این بیماری می‌تواند شامل جراحات سپتی‌سمی و آسیب به ارگان‌های داخلی باشد.
تشخیص بیماری نیوکاسل
شناسایی عامل بیماری
جداسازی ویروس از سواب‌های مدفوع یا دستگاه تنفسی پرنده به کمک روش‌های آزمایشگاهی مانند PCR و کشت سلولی انجام می‌شود.تشخیص تفریقی
این بیماری باید از آنفولانزای پرندگان، سپتی‌سمی ناشی از پاستورلا، و بیماری مارک تفکیک شود.
پیشگیری و کنترل بیماری نیوکاسل
واکسیناسیون:
واکسن‌های زنده اصلاح‌شده و ارزان برای نیوکاسل موجود است. واکسیناسیون معمولاً به صورت اسپری یا افزودن به آب آشامیدنی انجام می‌شود.- سویه B1: برای اولین نوبت واکسیناسیون استفاده می‌شود.
- سویه لاسوتا: برای دوز تقویتی به کار می‌رود.
اقدامات پیشگیرانه:
- اجتناب از خرید پرندگان آلوده.
- قرنطینه پرندگان جدید.
- رعایت بهداشت سالن‌های پرورش.
بیماری نیوکاسل یک چالش جدی برای صنعت پرورش طیور است که نیازمند اقدامات پیشگیرانه و مدیریتی دقیق است تا خسارات کاهش یابد.
نتیجه‌گیری
بیماری نیوکاسل یکی از جدی‌ترین تهدیدات برای صنعت پرورش طیور است که با اقدامات مدیریتی مناسب و واکسیناسیون منظم می‌توان خطرات آن را کاهش داد. آگاهی از انواع شدت بیماری، روش‌های تشخیص و شیوه‌های پیشگیری، به پرورش‌دهندگان کمک می‌کند تا سلامت گله‌های خود را حفظ کرده و از خسارات احتمالی جلوگیری کنند.